Αποφάσεις Σύμβασης Βέρνης 2024: Οι κρίσιμοι βιότοποι των θαλάσσιων χελωνών σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο υπό συνεχή απειλή

Για 36^η συνεχή χρονιά, το MEDASSET συμμετείχε στη Συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής της Σύμβασης της Βέρνης (Συμβούλιο της Ευρώπης, 2 Δεκεμβρίου – 6 Δεκεμβρίου 2024). Παρουσιάσαμε τα αποτελέσματα των επιτόπιων αυτοψιών μας που πραγματοποιήσαμε κατά την θερινή περίοδο για τις παραλίες ωοτοκίας θαλάσσιων χελωνών σχετικά με την πρόοδο στην εφαρμογή των Συστάσεων της Σύμβασης. Ως αποτέλεσμα, η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης υιοθέτησε σημαντικές αποφάσεις για την παρακολούθηση αρκετών οικοτόπων θαλάσσιων χελωνών και παρότρυνε τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν την προστασία τους. Η Επιτροπή αποδέχθηκε το αίτημα του MEDASSET για επιτόπιο έλεγχο το 2025 από εκπρόσωπο της Σύμβασης της Βέρνης, ένα σημαντικό βήμα προς την αξιολόγηση και ενίσχυση των προσπαθειών προστασίας αυτών των ζωτικών οικοτόπων.

ΕΛΛΑΔΑ

Κόλπος του Λαγανά, Ζάκυνθος (Caretta caretta)

Βρείτε περισσότερα για την εκστρατεία εδώ ή κατεβάστε την αναφορά μας.

Ο Κόλπος του Λαγανά φιλοξενεί μια από τις σημαντικότερες περιοχές ωοτοκίας της Caretta caretta στην Ελλάδα και τη Μεσόγειο, με κατά μέσο όρο 1.200 φωλιές κάθε χρόνο. Ωστόσο, οι θαλάσσιες χελώνες και οι βιότοποι τους στη Ζάκυνθο υφίστανται τεράστιες πιέσεις λόγω της έντονης τουριστικής δραστηριότητας στο νησί, το οποίο υποδέχεται περισσότερους από 850.000 επισκέπτες κάθε καλοκαίρι.

Η υπόθεση εισήχθη για πρώτη φορά στη Σύμβαση της Βέρνης από το MEDASSET το 1984, και ως αποτέλεσμα, η Μόνιμη Επιτροπή εξέδωσε τη Σύσταση No. 9 το 1987, για να διασφαλίσει την προστασία της περιοχής. Περισσότερο από τριάντα χρόνια αργότερα, οι θαλάσσιες χελώνες και οι οικότοποί τους στον Κόλπο του Λαγανά βρίσκονται ακόμη υπό τεράστια πίεση. Παρά τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ) με Προεδρικό Διάταγμα το 1999, η ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να παράσχει επαρκή προστασία και ο «φάκελος της υπόθεσης» άνοιξε ξανά το 2020 από τη Μόνιμη Επιτροπή.

Το 2024 συνεχίστηκαν οι παράνομες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης παρουσίας σε απαγορευμένες περιοχές ή σε απαγορευμένες ώρες, καθώς επίσης και η άναρχη θαλάσσια δραστηριότητα και η λειτουργία παράνομων επιχειρήσεων που επηρεάζουν τις παραλίες ωοτοκίας. Βασική κινητήρια δύναμη είναι η έλλειψη επιβολής του νόμου από τις αρμόδιες αρχές και η ανεπαρκής κρατική χρηματοδότηση για προσωπικό φύλαξης.

Επιπλέον, δεν έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του παράνομα κατασκευασμένου δρόμου μεταξύ Δάφνης και Γέρακα εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ) και εν μέρει εντός του χώρου NATURA 2000, ενώ το πρόστιμο των 200.000 ευρώ που επιβλήθηκε το 2018 από την Περιφερειακή Αρχή Ιονίων Νήσων ανακλήθηκε τον Ιανουάριο του 2024 από διαφορετικό διοικητικό δικαστήριο στην Ηλεία, το οποίο στερούνταν δικαιοδοσίας και χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του MEDASSET και του WWF! Τον Απρίλιο του 2024, το MEDASSET και το WWF Ελλάς άσκησαν αγωγή κατά της απόφασης του διοικητικού δικαστηρίου Ηλείας για ανάκληση του προστίμου λόγω των παρεμβάσεων που έγιναν το 2018. Τον Ιούλιο του 2024, το ποινικό δικαστήριο έκρινε τον ιδιοκτήτη ένοχο για περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω παρεμβάσεων που έγιναν το 2018. Τον Σεπτέμβριο του 2024 συζητήθηκε η υπόθεση των περιβαλλοντικών ΜΚΟ ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου Πύργου (Ηλείας). Η ακροαματική διαδικασία του διοικητικού δικαστηρίου Κέρκυρας έχει προγραμματιστεί για τις 2 Απριλίου 2025.

Επιπλέον, ο παράνομος χώρος ΧΥΤΑ που λειτουργούσε εντός των ορίων του ΕΘΠΖ και της περιοχής Natura 2000 δεν έχει ακόμη αποκατασταθεί παρά το γεγονός ότι ήταν εκτός λειτουργίας από τον Δεκέμβριο του 2017. Στις 16 Νοεμβρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει εκ νέου την Ελλάδα στο Δικαστήριο Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποτυχία αποκατάστασης του ΧΥΤΑ στο νησί της Ζακύνθου εντός της προστατευόμενης περιοχής Natura 2000. Η αποκατάσταση του ΧΥΤΑ βρίσκεται ακόμη σε πρώιμα στάδια (σχεδιασμός & αδειοδότηση). Αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην τελική διαδικασία χορήγησης άδειας ΕΠΜ, η οποία αργότερα θα ακολουθήσει διαδικασία δημόσιας προμήθειας. Το MEDASSET κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να αυξήσει επειγόντως τις προσπάθειες για την επαρκή προστασία του κόλπου του Λαγανά. Το 2024, η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη.

Aπόφαση:

«Η συνέλευση έλαβε υπόψη τις εκθέσεις και των δύο μερών και της ΜΚΟ ΑΡΧΕΛΩΝ και ευχαρίστησε τόσο τις αρχές όσο και το MEDASSET, τον καταγγέλλοντα, για τις παρουσιάσεις τους.

• Σημείωσε ορισμένες βελτιώσεις που αναφέρθηκαν από τον ερωτώμενο, τον καταγγέλλοντα και τη ΜΚΟ. Αυτά περιελάμβαναν αυξημένη σήμανση και παρουσία φύλακα, μια τάση (για δύο συνεχόμενα χρόνια) αυξημένης φωλεοποίησης και τον επιτυχή περιορισμό των οχημάτων και των αλόγων στην παραλία, χάρη στην τοποθέτηση ξύλινων στύλων.
• Αναγνώρισε επίσης τις βελτιώσεις από την ελληνική κυβέρνηση όσον αφορά την εφαρμογή των αρχών της προσαρμοσμένης διαχείρισης και των κατευθυντήριων γραμμών της Σύμβασης της Βέρνης, καθώς και την αποτελεσματικότητα των εφαρμοσμένων μέτρων προστασίας που καταδεικνύεται από την ανοδική τάση των δραστηριοτήτων ωοτοκίας.
• Εξέφρασε τη λύπη του για την παραμονή ορισμένων από τις βασικές ανησυχίες της υπόθεσης που προβλήθηκαν από τον καταγγέλλοντα και τη ΜΚΟ. Αυτά περιελάμβαναν εκβρασμούς χελωνών, αυξημένη έκδοση αδειών σκαφών που οδηγεί σε εντοπισμό χελωνών, αυξανόμενες χρήσεις παραλιών και επίπλων παραλίας, ανθρώπινη παρουσία στην παραλία ωοτοκίας τη νύχτα, καθυστερημένη και μερική εφαρμογή σχοινιού για την αποφυγή ποδοπατήματος φωλιών από τον άνθρωπο, φωτορύπανση, ασυνέπειες στην εφαρμογή των μέτρων διαχείρισης σε ολόκληρο το ΕΘΠΖ, παράνομες εξελίξεις παρά τις δικαστικές αποφάσεις για κατεδάφιση και αποκατάσταση περιβάλλοντος και παράνομες κατασκευές παρά τα πρόστιμα.
• Όσον αφορά τη χωματερή στην περιοχή «Σκοπός», η Επιτροπή σημείωσε ότι αποτέλεσε αντικείμενο παραπομπής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2023 (C-600/12) στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση. Η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την αποκατάστασή του βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση και η τοπική Μονάδα Διαχείρισης του ΟΦΥΠΕΚΑ διαμορφώνει αυτή τη στιγμή τη γνώμη της.
• Αναγνώρισε τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την ποινική συνέχεια στην υπόθεση διάνοιξης δρόμου μεταξύ Γέρακα και Δάφνης. Ο ενδιαφερόμενος καταδικάστηκε από το εφετείο για πλημμελήματα και η έφεση που ασκήθηκε στη συνέχεια απορρίφθηκε, με αποτέλεσμα η απόφαση να είναι τελεσίδικη. Περαιτέρω, ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης γης καταδικάστηκε τον Ιούλιο του 2024 από το Πρωτοδικείο Ζακύνθου, αλλά στην απόφαση ασκήθηκε έφεση και θα εξεταστεί τους επόμενους μήνες.
• Χαιρέτισε την πρόσφατη πρόοδο που αναφέρθηκε στον φάκελο, αλλά σημείωσε τα συνεχιζόμενα ζητήματα.
• Αποφάσισε να ζητήσει επιτόπια αξιολόγηση (μαζί με τον Ο.Σ.Α. Θηνών Κυπαρισσίας).
• Σημειώθηκε ότι ο φάκελος παραμένει ανοιχτός και τα δύο μέρη κλήθηκαν να αναφερθούν στο Προεδρείο την άνοιξη του 2025.»

Ζάκυνθος, Ιούλιος 2024: Επιπτώσεις του Τουρισμού στην Περιοχή Ωοτοκίας – © MEDASSET

Νότιος Κυπαρισσιακός Κόλπος (Caretta caretta)

Βρείτε περισσότερα για την εκστρατεία εδώ ή κατεβάστε την αναφορά μας.

O Κυπαρισσιακός Κόλπος αποτελεί την σημαντικότερη περιοχή ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta σε ολόκληρη την Μεσόγειο! Αν και οι παραλίες ωοτοκίας ανήκουν σε περιοχή του δικτύου NATURA 2000, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει λάβει, ούτε έχει επιβάλει τα απαραίτητα μέτρα διατήρησης και διαχείρισης της περιοχής, δέκα χρόνια μετά τη Σύσταση Νο. 174 της Σύμβασης της Βέρνης (Δεκέμβριος 2014) και οχτώ χρόνια μετά την καταδικαστική Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Νοέμβριος 2016). Το Προεδρικό Διάταγμα που υιοθετήθηκε τον Οκτώβριο του 2018 ώστε να υπάρχει  έννομη προστασία στην περιοχή δεν εφαρμόζεται ενώ επί σειρά ετών τονίζουμε κατ΄επανάληψη την επείγουσα ανάγκη της δημιουργίας και εφαρμογής Σχεδίου Διαχείρισης της περιοχής, καθώς το Προεδρικό Διάταγμα δεν αντιμετωπίζει πολλά σημαντικά ζητήματα. Εκφράζουμε ιδιαίτερα τις ανησυχίες μας για τη διαδικασία υιοθέτησης του Σχεδίου Διαχείρισης, καθώς η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που περιλαμβάνει και την εν λόγω περιοχή, δεν έχει φτάσει ακόμη στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης, πράγμα που σημαίνει περισσότερα από έξι με εφτά χρόνια συνολικής καθυστέρησης επηρεάζοντας αρνητικά και την τελική έγκριση του τόσο αναγκαίου Σχεδίου Διαχείρισης.

Στη συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής της Συνέλευσης της Βέρνης το 2024, το MEDASSET παρουσίασε τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση του τοπίου και την ανεπαρκή διαχείρισή του κατά την διάρκεια της επιτόπιας αυτοψίας το καλοκαίρι του 2024.

Οι απειλές που καταγράφηκαν περιλάμβαναν την συνεχιζόμενη κατασκευή παράνομων κτιρίων κατά μήκος της ακτογραμμής, δύο ολοκαίνουργιες κατασκευές κτιρίων εντός της ζώνης προστασίας της φύσης, συνεχιζόμενη φύτευση ξενικών ειδών στις παραλίες ωοτοκίας και καταστροφή των προστατευόμενων αμμοθινών, αλιεία στην παράκτια περιοχή, πρόσβαση οχημάτων στις παραλίες ωοτοκίας μέσω της διάνοιξης παράνομων δρόμων, έλλειψη διαχείρισης επίπλων παραλίας, ρύπανση από φωτισμό καθώς και σεισμικές έρευνες για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην περιοχή.

Απόφαση:

Η Μόνιμη Επιτροπή:

«Έλαβε υπόψη τις αναφορές που παρείχαν τα δύο μέρη και ο ΑΡΧΕΛΩΝ και ευχαρίστησε τόσο τις αρχές όσο και το MEDASSET, τον καταγγέλλοντα, για την παρουσίασή τους. Αναγνώρισε τη δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης να εφαρμόσει τη Σύσταση Αρ. 174 (2014) και να ολοκληρώσει το Σχέδιο Διαχείρισης για τον Κόλπο της Κυπαρισσίας. Η Επιτροπή αναγνώρισε επίσης τη δέσμευση της Κυβέρνησης να κάνει χρήση του εργαλείου καθοδήγησης για τη διατήρηση των περιοχών ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών. Τα δεδομένα που υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των θαλάσσιων χελωνών υπερβαίνει πλέον τους στόχους διατήρησης όπως ορίστηκαν στην εθνική νομοθεσία το 2023 σημειώθηκε ως πρόοδος από την Επιτροπή. Αναγνώρισε ότι γίνονται και άλλα θετικά βήματα, συμπεριλαμβανομένης της ολοκλήρωσης της μελέτης για τη ρύθμιση και τον περιορισμό της ανθρωπογενούς δράσης στην προστατευόμενη περιοχή, την πρόσληψη προσωπικού για την ενίσχυση των περιπολιών και την επιτήρηση, την τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων στις παραλίες ωοτοκίας και την αφαίρεση καντίνας στο χώρο ‘Βουνάκι’. Σημείωσε επίσης την ολοκλήρωση και τα πορίσματα της αξιολόγησης σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των κατασκευών και των δρόμων στην προστατευόμενη περιοχή, που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο, μετά από συνάντηση με την Επιτροπή της ΕΕ τον Απρίλιο του 2024. Η Επιτροπή αναγνώρισε επίσης ότι είχε εκδοθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση τον Απρίλιο 2024 με στόχο τον καθορισμό όρων και περιορισμών σε εξαιρετικά προστατευμένες παραλίες και ακτές, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας Natura2000. Εξέφρασε τη λύπη του, ωστόσο, για τις σοβαρές ανησυχίες που διατύπωσε η καταγγέλλουσα ΜΚΟ MEDASSET αλλά και ο ΑΡΧΕΛΩΝ, αποδεικνύοντας ότι δεν εφαρμόστηκε πλήρως η Σύσταση Αρ. 174 (2014). Αυτές οι ανησυχίες περιλαμβάνουν δραστηριότητα οχημάτων στις παραλίες ωοτοκίας, παρουσία ξενικών ειδών, καταστροφή αμμοθινών λόγω γεωργικής χρήσης, φωτορύπανση, κακή διαχείριση εξοπλισμού παραλίας, κατασκεύες στην προστατευόμενη περιοχή και έλλειψη δράσης από τις αρχές για την πρόληψη ανθρώπινης δραστηριότητας σε προστατευόμενες περιοχές. Η Επιτροπή σημείωσε επίσης τις ανησυχίες που εξέφρασε ο καταγγέλλων σχετικά με την καθυστέρηση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας Θίνες Κυπαρισσίας, που έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί ήδη από τον Οκτώβριο του 2021. Προέτρεψε την ελληνική κυβέρνηση να τηρήσει την πλήρη και ουσιαστική εφαρμογή της Σύστασης Αρ. 174 (2014), παράλληλα με την πλήρη εφαρμογή των κανονισμών του Προεδρικού Διατάγματος (Π.Δ.). Η Επιτροπή ενθάρρυνε σθεναρά τις αρχές να οριστικοποιήσουν και να εφαρμόσουν το Σχέδιο Διαχείρισης για την προστατευόμενη περιοχή, που καλύπτει ανεπίλυτα ζητήματα που δεν αντιμετωπίζονται στους κανονισμούς του Π.Δ. Η Επιτροπή ενθάρρυνε επίσης την άμεση εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων μετά την ολοκλήρωση της μελέτης για τη ρύθμιση και τον περιορισμό της ανθρωπογενούς δράσης στην προστατευόμενη περιοχή και αναμένει τα παραδοτέα του Έργου Παρακολούθησης και Αξιολόγησης για την κατάσταση διατήρησης ειδών και οικοτόπων στην Ελλάδα, που αναμένεται το 2025. Η Μόνιμη Επιτροπή ζήτησε να ενημερωθεί για την πρόοδο στην εφαρμογή των παραπάνω συστάσεων και να μοιραστεί τη μελέτη για τη ρύθμιση και τον περιορισμό των ανθρωπογενών επιπτώσεων εντός της προστατευόμενης περιοχής μετά την έγκρισή της από την αρμόδια αρχή.

Αποφάσισε να αναθέσει επιτόπια αυτοψία στον Κυπαρισσιακό Κόλπο.

Σημειώθηκε ότι ο φάκελος παραμένει ανοιχτός και τα δύο μέρη (Ελληνικές Αρχές και MEDASSET) κλήθηκαν να υποβάλλουν εκ νέου τις αναφορές τους στο Προεδρείο την άνοιξη του 2025.»

Περιοχή Ωοτοκίας Αγιαννάκη. Ιούλιος 2024. Νέες κατασκευές στην Περιοχή Προστασίας, όπου η ανέγερση είναι απαγορευμένη σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα. © MEDASSET

Τουρκία

Φετίγιε & Πάταρα (Caretta caretta) 

Βρείτε περισσότερα για την εκστρατεία εδώ ή κατεβάστε την αναφορά μας

Το MEDASSET διεξάγει αξιολογήσεις και εκστρατείες για τη βελτίωση της προστασίας των παραλιών φωλεοποίησης της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στα Πάταρα και στο Φετίγιε από το 1988. Και οι δύο περιοχές είναι «Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές» (ΕΠΠ). Οι αξιολογήσεις μας για το 2024 κατέγραψαν ότι, ενώ υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις, οι περισσότερες από τις Συστάσεις που υιοθετήθηκαν από τη Σύμβαση της Βέρνης το 2015 (Αρ. 182 για τα Πατάρα και Αρ. 183 για το Φετίγιε) δεν έχουν εφαρμοστεί.

Στο Φετίγιε, τα σοβαρά προβλήματα εξακολουθούν να υφίστανται, αποτελώντας απειλή για τις θαλάσσιες χελώνες και καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη άμεσων ενεργειών. Το Φετίγιε αποτελεί παράδειγμα αποτυχίας των αρχών να εφαρμόσουν τα μέτρα της Σύστασης Αρ. 183 και να προστατεύσουν αποτελεσματικά αυτήν τη σημαντική παραλία φωλεοποίησης και το φυσικό της περιβάλλον.

Η καταστροφική ανάπτυξη, που συνεχίζεται ανεξέλεγκτα τα τελευταία χρόνια, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η Σύσταση της Σύμβασης της Βέρνης, έχει επηρεάσει σοβαρά τις θαλάσσιες χελώνες και τον βιότοπό τους. Οι λίγες βελτιώσεις που σημειώθηκαν αναφορικά με ορισμένες συστάσεις δεν μπορούν να αντιστρέψουν τη ζημιά. Είναι επιτακτική η ανάγκη να ληφθούν άμεσα μέτρα για την πλήρη εφαρμογή των προτεινόμενων μέτρων.

Στα Πάταρα, οι βελτιώσεις που παρατηρήθηκαν κατά την έρευνά μας, περιορίζονται κυρίως στην Κεντρική Παραλία, ενώ οι υπόλοιπες περιοχές παραμένουν παραμελημένες, και τα προβλήματα προστασίας που επηρεάζουν τις παραλίες φωλεοποίησης εξακολουθούν να υφίστανται. Στη θετική πλευρά, τα νέα όρια της ΕΠΠ στα Πάταρα και όλα τα άρθρα του Γενικού Σχεδίου Ανάπτυξης για τα Πάταρα, είναι πλέον διαθέσιμα διαδικτυακά. Ωστόσο, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μας κατά την αξιολόγηση που έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2024, η Σύσταση Αρ. 182 (2015) δεν έχει εφαρμοστεί πλήρως, και οι τουρκικοί νόμοι δεν εφαρμόζονται. Οι παραλίες φωλεοποίησης δεν λαμβάνουν την κατάλληλη προστασία και διαχείριση. Είναι επιτακτικό οι αρχές να δράσουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Απόφαση:

… (Η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης) Εξέφρασε τη λύπη της για τη διατήρηση ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ανησυχιών που προβάλλονται από τον καταγγέλλοντα, όπως η οικοδομική δραστηριότητα σε προστατευόμενες περιοχές, η αποτυχία απομάκρυνσης παράνομων εγκαταστάσεων, η κακή διαχείριση εξοπλισμού παραλίας, η φωτορύπανση, οι θαλάσσιες παραβάσεις, η κατασκήνωση σε απαγορευμένες περιοχές, η ιππασία και η κυκλοφορία οχημάτων στην παραλία, τα απορρίμματα στην παραλία, η ανεπαρκής επιβολή προστίμων και η ανεπαρκής εφαρμογή μέτρων διατήρησης.
… Κάλεσε την τουρκική κυβέρνηση να ολοκληρώσει το Σχέδιο Διαχείρισης για το Φετίγιε, να υποβάλει έκθεση για τα ευρήματα της παρακολούθησης και της διατήρησης των θαλάσσιων χελωνών, και να συνεχίσει την εφαρμογή των Συστάσεων χωρίς καθυστέρηση.
… Σημειώθηκε ότι ο φάκελος παραμένει ανοιχτός. Και τα δύο μέρη κλήθηκαν να υποβάλουν έκθεση στο Γραφείο την άνοιξη του 2025.

Άλογα στην Παραλία Πάταρα, Περιοχή Ωοτοκίας Θαλάσσιων Χελωνών, © MEDASSET, 2024

Παραλία Φετίγιε Υπό Πίεση από Τουριστικές Δραστηριότητες – © MEDASSET, 2024

Αναμούρ (Caretta caretta)

Μάθετε περισσότερα στην αναφορά της ΜΚΟ.

Η παραλία μήκους 12,5 χλμ. του Αναμούρ είναι η 2^η σημαντικότερη παραλία φωλεοποίησης στην Τουρκία και η 4^η στη Μεσόγειο για τις Caretta caretta. Η ΕΠΠ αποτελεί επίσης χώρο φωλεοποίησης για άλλα είδη θαλάσσιων χελωνών, όπως οι πράσινες θαλάσσιες χελώνες (Chelonia mydas) και οι κριτικά απειλούμενες Χελώνες του Νείλου (Trionyx triunguis).

Βάσει της τουρκικής νομοθεσίας, η παραλία του Αναμούρ έχει χαρακτηριστεί ως Περιοχή Προστασίας Πρώτου Βαθμού, με συντεταγμένες που ορίζουν τη ζώνη προστασίας. Η πιο αυστηρή προστασία εφαρμόζεται στη Ζώνη 1, η οποία εκτείνεται από την ακτογραμμή μέχρι και τα 65 μέτρα. Στην περιοχή αυτή απαγορεύεται η μεταβολή του εδάφους, η αφαίρεση ή προσθήκη άμμου, η χρήση φωτισμού τη νύχτα, καθώς ΚΑΙ οποιοδήποτε σχέδιο ή έργο πρέπει να λαμβάνει άδεια από το Υπουργείο.

Ωστόσο, λόγω καταστροφικών αναπτύξεων από τις τοπικές αρχές, ανοίχθηκε φάκελος κατά τη 42^η Συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής (Δεκέμβριος 2022). Επιπλέον, μετά από απόφαση που λήφθηκε στη 43^η Συνεδρίαση το Δεκέμβριος του 2023, ο Δρ. Allan Rees πραγματοποίησε Επιτόπια Εκτίμηση τον Ιούλιο 2024. Τα ευρήματά του επιβεβαίωσαν τα ευρήματα του MEDASSET και της τοπικής ΜΚΟ MERCED.

Απόφαση:

… (Η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης) Εξέφρασε τη λύπη της που ορισμένα ζητήματα που συζητήθηκαν κατά την Επιτόπια Εκτίμηση δεν έχουν εξελιχθεί, ενώ προέκυψαν νέες αρνητικές εξελίξεις.
… Ενθάρρυνε τη συνεργασία όλων των σχετικών φορέων για την αποκατάσταση και διατήρηση των οικοτόπων των τριών ειδών χελωνών: Χελώνα καρέτα

 (Caretta caretta), Πράσινη Χελώνα (Chelonia mydas) και Χελώνα του Νείλου (Trionyx triunguis).

…Ομόφωνα υιοθετήθηκε η Σύσταση Αρ. 226 (2024) (T-PVS(2024)15) για την παραλία Αναμούρ στη Μερσίνη (Τουρκία), διαθέσιμη στο Παράρτημα XI:

Η Μόνιμη Επιτροπή συνιστά στην κυβέρνηση της Τουρκίας, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, όταν είναι απαραίτητο, να:

• Εξαλείψει τα προβλήματα σχεδίασης των Σταδίων 1 και 2, τα οποία σχετίζονται κυρίως με τις κακές επιλογές φωτισμού και τον έλεγχό του. Να εξετάσει την εγκατάσταση ενός φράχτη κατά μήκος της ακτής για να αποτρέπει την είσοδο ανθρώπων στην παραλία τη νύχτα.
• Επανεξετάσει τα σχέδια ανάπτυξης των Σταδίων 2 και 3 για να διασφαλίσει ότι είναι αναγκαία και συμβατά με τη διατήρηση της επιτυχημένης και αδιατάρακτης φωλεοποίησης των χελωνών.
• Εφαρμόσει την υπάρχουσα νομοθεσία με την απομάκρυνση παράνομων αναπτύξεων, κατασκευών και επιβλαβούς φωτισμού από όλες τις περιοχές της παραλίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην περιοχή των μπανγκαλόου και του εστιατορίου στην παραλία τμήμα 2, που μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για παρόμοιες αναπτύξεις εκτός του αστικού κέντρου.
• Αυξήσει τον αριθμό των πινακίδων που παρέχουν πληροφορίες για τις θαλάσσιες χελώνες και τους κανόνες συμπεριφοράς στην παραλία φωλεοποίησης, στις εισόδους της παραλίας. Να δημιουργήσει νέες πινακίδες για να τοποθετηθούν σε κάθε προστατευτικό κλουβί φωλιάς, ώστε να υπάρχει σχετική πληροφορία για κάθε φωλιά.
• Βελτιώσει την επιτήρηση και την προστασία των χελωνών μέσω εκπαίδευσης και αύξησης του αριθμού των ατόμων που συμμετέχουν σε καθημερινές έρευνες. Να συλλέξει όλα τα σχετικά δεδομένα σύμφωνα με το Εργαλείο Καθοδήγησης, αρχίζοντας το συντομότερο δυνατόν, καταγράφοντας την τοποθεσία κάθε φωλιάς με GPS για την υποστήριξη επιστημονικών αναλύσεων και την ερμηνεία της κατάστασης των χελωνών και των οικοτόπων τους.
• Να καταρτίσει ένα σχέδιο διαχείρισης των νεογέννητων χελωνών για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων αποπροσανατολισμού τους λόγω τεχνητού φωτισμού και να ανταποκριθεί άμεσα και αποτελεσματικά στην προσαρμογή, αναθεώρηση ή εξάλειψη του προβληματικού φωτισμού.
• Να διενεργήσει έρευνες για την παρουσία των Χελωνών του Νείλου (Trionyx triunguis) σε όλες τις ιστορικά γνωστές περιοχές κατά μήκος της παραλίας Αναμούρ και να αναθέσει οικολογική μελέτη για τη δυνατότητα αποκατάστασης περιοχών, όπου συνεχίζεται η παρουσία τους και είχε καταγραφεί φωλεοποίηση στο παρελθόν.
• Να δημιουργήσει ένα δίκτυο προστασίας των χελωνών, που θα αποτελείται από τις αρχές, ΜΚΟ, τοπικούς φορείς και ενδιαφερόμενα άτομα, οι οποίοι θα συναντώνται τακτικά για να συζητούν τα προβλήματα και τις λύσεις τους.
• Να δημιουργήσει μια ομάδα επιτήρησης των χελωνών, αποτελούμενη από τις αρχές, ΜΚΟ, τοπικούς φορείς και ενδιαφερόμενα άτομα, προκειμένου να επιτηρούν καλύτερα τη δραστηριότητα φωλεοποίησης των χελωνών. Να διερευνήσει τη δυνατότητα προσέλκυσης ακαδημαϊκών και εθελοντικών ομάδων για την ενίσχυση της επιτήρησης. Δεδομένου ότι η παραλία Αναμούρ φιλοξενεί μια από τις πέντε κορυφαίες περιοχές φωλεοποίησης της θαλάσσιας χελώνας καρέτα (Caretta caretta) στη Μεσόγειο, απαιτείται ακριβής αξιολόγηση της δραστηριότητας.

… Ζητήθηκε και από τα δύο μέρη να υποβάλουν ενημερωμένες εκθέσεις στο Γραφείο για τη συνεδρίαση της Άνοιξης του 2025.

Κύπρος Χερσόνησος του Ακάμα (Caretta caretta & Chelonia mydas)

Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. αναφορά του 2024 του Terra Cypria.

Τα προβλήματα προστασίας των θαλάσσιων χελωνών σε περιοχές ωοτοκίας στον Ακάμα και τη Λίμνη τέθηκαν υπόψη της Σύμβασης της Βέρνης το 1996 από το MEDASSET, για λογαριασμό της ΜΚΟ Terra Cypria και ένας φάκελος υπόθεσης παραμένει ανοιχτός από το 1997, καθιστώντας τη μια από τις πιο μακροχρόνιες υποθέσεις της Σύμβασης της Βέρνης. Το Terra Cypria παρείχε στοιχεία ότι μετά από τόσα χρόνια τα περισσότερα από τα 13 σημεία της Σύμβασης Νο.191 (2016) παραμένουν ανεφάρμοστα και οι απειλές στις περιοχές ωοτοκίας παραμένουν. Το MEDASSET υποστήριξε τις εκκλήσεις της Terra Cypria για επείγουσα δράση.

Απόφαση:

Η Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Βέρνης έλαβε υπόψη τις αναφορές και των δυο πλευρών και ευχαρίστησε την καταγγέλλουσα οργάνωση Terra Cypria και τις κυπριακές αρχές για τις προφορικές τους παρουσιάσεις.

• Σημείωσε την έκθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας και ευχαρίστησε και τα δύο μέρη για τις παρουσιάσεις τους.
• Σημείωσε την πρόοδο που αντιπροσωπεύει η υιοθέτηση του Μνημονίου Κατανόησης (MoU), το οποίο περιλάμβανε ενεργό ρόλο του καταγγέλλοντος στην προστασία των θαλάσσιων χελωνών. Ωστόσο, εξέφρασε τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν αναφέρθηκε καμία πρόοδος σχετικά με αυτή την πρωτοβουλία.
• Σημείωσε τις ανησυχίες που παρουσίασε ο καταγγέλλων, συμπεριλαμβανομένης της ανεπαρκούς οριοθέτησης των περιοχών Natura 2000 και της ανεπαρκούς επιτήρησης. Επιπλέον, ο καταγγέλλων εξέφρασε συναγερμό για τη νέα Ζώνη Λατομείου στην περιοχή Ανδρολίκου, η οποία γειτνιάζει με τις περιοχές Natura 2000 και βρίσκεται σε εκκρεμότητα.
• Χαιρέτισε τη δίωξη παραβατών που αφορούσαν παράνομα εστιατόρια γύρω από τις παραλίες Λάρας και Τοξεύτρας, καθώς και την εφαρμογή απόφασης δικαστηρίου για την αποξήλωση ενός μπαρ. Ωστόσο, ενημερώθηκε από τον καταγγέλλοντα ότι παράνομα εστιατόρια συνεχίζουν να λειτουργούν.
• Σημείωσε την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) σχετικά με την Αιτιολογημένη Γνώμη της, στις 13 Μαρτίου 2024 (INFR(2019)2303), κατά της Κύπρου για την ανεπαρκή διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, καθώς οι ΕΖΔ (Ειδικές Ζώνες Διατήρησης) και ΕΠΕ (Ειδικές Περιοχές Προστασίας) δεν προστατεύονται επαρκώς. Επιπλέον, δεν έχουν τεθεί επαρκείς στόχοι και μέτρα διατήρησης για τη Χερσόνησο του Ακάμα. Την ίδια ημέρα, (INFR(2021)2064), η ΕΕ παρέπεμψε την Κύπρο στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για αποτυχία ορισμού των Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) ως ΕΖΔ και για τη μη θεσμοθέτηση των απαραίτητων στόχων και μέτρων διατήρησης για αυτές τις περιοχές. Σημειώθηκε ότι έχουν τεθεί στόχοι διατήρησης για τη Χερσόνησο, αλλά όχι μέτρα διατήρησης. Η Επιτροπή ζήτησε να ενημερωθεί για τις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν.
• Εξέφρασε σοβαρή ανησυχία για το γεγονός ότι, μετά από τόσα χρόνια, η πλειονότητα των δεκατριών σημείων της Σύστασης Αρ. 191 (2016) δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί πλήρως από τις αρχές και ότι, σύμφωνα με ενδιαφερόμενους φορείς, οι κύριες απειλές παραμένουν. Η Επιτροπή ζήτησε από τις κυπριακές αρχές να εντείνουν τις προσπάθειες για την εφαρμογή της Σύστασης.
• Σημείωσε ότι ο φάκελος παραμένει ανοιχτός και προσκάλεσε και τα δύο μέρη να υποβάλουν αναφορές στο Γραφείο την Άνοιξη του 2025. Η Επιτροπή ενθαρρύνει την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει τα σημεία της Σύστασης ως βάση για την αναφορά τους.

Χερσόνησος του Ακάμα, Κύπρος – 44η Συνεδρίαση της Μόνιμης Επιτροπής της Σύμβασης της Βέρνης